![]() |
![]() |
![]() |
TR-1 Araştırma Reaktörü (1961)
|
İnşa Edilen İlk Binalar ve Arazi (1962)
|
ÇNAEM ve Çevresi (2004)
|
Bilimsel ve teknolojik çalışmalar içerisinde çok önemli bir yeri bulunan nükleer bilimler ve nükleer teknoloji, karmaşık, hızlı gelişen, pahalı yatırımlar ve en önemli bilim dallarında çok sayıda nitelikli personel gerektiren disiplinler arası bir çalışma alanıdır.
Türkiye, dünyadaki gelişmelere paralel olarak bu konunun önemini kavrayarak, 1955 yılında ABD ile atom enerjisini sivil amaçlarla kullanmada işbirliğini öngören bir anlaşma imzalamış, 1956 yılında bir araştırma reaktörü kurulması için çalışmalar başlatılmış, Küçükçekmece Gölü kenarındaki şimdiki arazi seçilmiş ve bir uzman kuruluş olarak Başbakanlık Atom Enerjisi Komisyonu kurulmuştur (6821 sayılı kanun).
1959 yılında ülkemizin ilk nükleer tesisi olan 1 MW gücündeki TR-1 araştırma reaktörünün temeli atılmış, 12/08/1960 tarihli AEK toplantısının 4 numaralı kararıyla "atom reaktörü" projesinin ismi, bulunduğu yere ve verilen görevlere izafeten "Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi" olarak belirlenmiştir. 06/01/1962 tarihinde saat 19:14'te TR-1 araştırma reaktörü "kritik olmuş", 27/05/1962 tarihinde Cumhurbaşkanının katılımı ile resmi açılışı yapılarak Merkezin kuruluşu tamamlanmıştır.
1970'li yıllarda Türkiye'deki nükleer alandaki çalışmaların ve artan radyoizotop ihtiyacının karşılanması amacıyla aynı bina ve havuz içine daha yüksek güçlü ikinci bir reaktörün yapılmasına karar verilmiş ve TR-2 araştırma reaktörü 1984 yılında 5 MW gücünde tam kapasite hizmete alınmıştır. 1995 yılında reaktör binasının sismik değerlendirmesinin yapılması için reaktör çalışmaları düşük güce indirilmiştir. Reaktör düşük güçlerde test, analiz ve eğitim ihtiyaçlarına göre çalıştırılmaktadır.
Kuruluşundan beri nükleer teknolojinin hemen her alanında faaliyet yürüten bir kamu kuruluşu olan ÇNAEM, yıllar boyunca gerek tesisler, gerek techizat, gerekse tecrübe sahibi insangücü bakımından önemli gelişmeler göstermiş, 2006 yılında faaliyet ve konular bakımından yeniden yapılanmaya gidilmiş ve 05/04/2012 tarihli ETKB Onayı ile Merkez Müdürlüğüne bağlı 6 ana hizmet birimi (Bölüm Başkanlığı) ve 5 İdari birim (Şube Müdürlüğü) oluşturulmuştur. Bölüm/Şube bilgileri organizasyon şemasında gösterilmiştir.
TAEK'e bağlı olarak çalışan ÇNAEM, 2690 sayılı TAEK Kanunu'nda belirtilen esaslara uygun olarak ülkenin bilimsel, teknik ve ekonomik kalkınmasında nükleer enerjinin barışçı amaçlarla ülke yararına kullanılması için her türlü araştırma, geliştirme, uygulama, eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapmaktadır.
Marmara ve Trakya Bölgelerinde radyasyon ve radyoaktif maddeler ile faaliyet gösteren sağlık merkezleri (radyoterapi, nükleer tıp, röntgen laboratuvarları vb.) ile endüstriyel kuruluşlarda lisansa esas radyasyon kontrol ve ölçüm faaliyetleri yürütülmektedir.
Ruhsata esas içme, kaplıca ve kaynak sularında toplam alfa/beta radyoaktivite ve trityum analizleri ve her türlü çevresel örnekte (hava, su, toprak, gıda, sediment, deniz kumu ve organizma) doğal ve yapay radyoizotopların tayinine yönelik radyoaktivite analizler yapılmaktadır. Laboratuvarlar akredite edilmiştir
Çevresel örneklerinde (hava, su, toprak, gıda, vb.) nükleer analitik yöntemler kullanılarak, toksik ve eser element analizler yapılmaktadır
Ülke genelinde kullanılmakta olan tüm tedavi ve korunma amaçlı dozimetrelerin ve radyasyon ölçer cihazların kalibrasyonları yapılmaktadır. Kalibrasyon yöntemleri akreditedir.
Radyasyon Ölçme Cihazları Geliştirme Projesi (RADGE)” kapsamında günümüz teknolojisine uygun, çeşitli boyut ve özelliklerde zaman içinde kazanılan deneyim ve bilgi birikimi ile dünyadaki benzerleri ile rekabet edebilecek düzeyde radyasyon ölçme ve izleme cihazları üretilmekte ve geliştirilmektedir. Üretilen cihazlar: Portatif Radyasyon Doz Hızı ve Doz Ölçerler, Radyasyon Alan Monitörleri, Sabit Radyasyon Ölçerler, Kişisel Elektronik Dozimetreler.
Endüstriyel Tahribatsız Muayene Testleri
6 metot ve 3 seviyede radyografi, ultrasonik, manyetik parçacık, sıvı penetrant, girdap akımları ve görsel muayene metotlarında eğitimler ve hizmetler verilmektedir. Görsel muayene hariç diğer 5 metot TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir.
Radyoizotop ve Radyofarmasötiklerin Kalite Kontrolü
Soğuk kit ve radyofarmasötiklerin kimyasal, radyokimyasal, radyonüklidik ve biyolojik kalite kontrol testleri, nükleer tıp merkezlerinden gelen doz kalibratörlerinin kalite kontrolleri ve radyoizotop transfer hizmetleri verilmektedir.
Nükleer ve radyolojik kaza veya tehlike durumunda oluşabilecek radyasyon ve radyoaktif madde bulaşma tehlikesine karşı, halkın ve çevrenin korunması için radyasyon ölçümleri yapılmaktadır.
İyonlaştırıcı radyasyonların kromozomlara etkisinin sitogenetik yöntemlerle Disentrik Kromozom Aberasyon Analizi (CA) ve gerekli durumlarda Mikronukleus (MN) ve /veya Fluorescence In-situ Hybridisation (FISH-Flüoresan boyama) teknikleriyle değerlendirildiği laboratuvar ülkemizin ve bölgemizin tek laboratuvarıdır.
e-Devlet projesi kapsamında Kurumumuz tarafından üretilen mal ve hizmetlerden faydalanan Kurum/Kuruluş ve vatandaşın en kolay ve en etkin yoldan, kaliteli, hızlı, kesintisiz ve güvenli bir şekilde faydalanması, verilen hizmetlerin e-Devlet kapısından elektronik ortamda sunulması amacı ile çalışmalar e-TAEK Hizmetleri olarak yürütülmektedir. e-Devlet projesinin bir parçası olarak www.taek.gov.tr adresinde bulunan Kurumumuzun internet sitesi üzerinden e-Taşıma İşlemleri, Kişisel Dozimetri Kayıtları Sorgulama, Kuruluş Dozimetre İşlemleri (personel, devir, sonuç raporu vb.) hizmetleri sunulmaktadır.
Web sitemizden yayınlanan hizmetlerin yanı sıra e-Devlet Kapısı üzerinden (https://www.turkiye.gov.tr) aşağıda listelenen hizmetler sunulmaya başlanmıştır ve zaman içinde bütün hizmetlerimizin e-Devlet Kapısı üzerinden sunulması hedeflenmektedir.
Kurumumuz tarafından verilen mal ve hizmetlerin başvuruları e-devlet üzerinden yapılmaktadır. Başvuruda hizmete ait tahakkuk oluşturulmasını mütakip, ücretin Ziraat Bankası online tahsilat hesaplarına yatırılması gerekmektedir. Başvuru ve ödemelere ilişkin ayrıntılı bilgi web sitemizin hizmetler bölümünde yer almaktadır.
Başvuru süreci aşağıdaki basamaklardan oluşmaktadır:
1 - e-Devlet(https://www.turkiye.gov.tr) üzerinden başvuru yapılması,
e-Devlet üzerinden başvuru yapacak vatandaşlarımızın; bireysel başvuru ise kendi TC kimlik numarası ve e-devlet şifresi ile, kurumsal başvuru ise sorumlu olan çalışanları TC kimlik numarası ve e-devlet şifresi ile başvuru yapmaları gerekmektedir.
Başvuru yapılacak hizmet içerisinde; yapılan başvurunun kurumsal mı yoksa bireysel mi yapıldığına dair doldurulması gereken bir bölüm bulunmaktadır. Kurumsal olan başvurularda kurum/şirket bilgileri, bireysel olan başvurularda kişi bilgileri esas alınır.
2 - Tahakkuk oluşması,
https://ehizmet.taek.gov.tr üzerinden alınmak istenen hizmet seçilerek adım adım ilgili alanlar doldurulmalıdır. İlgili alanların doldurulması tamamlandıktan sonra yapılan başvuruya ilişkin oluşan tahakkuk numarası başvuruyu yapan kişiye SMS ve eposta yolu ile bildirilir.
3 - Tahakkuk numarası, vergi veya kimlik numarası ile bankalardan birinden online ödeme,
Ziraat Internet Bankacılığı üzerinden ödeme yapabilmek için aşağıdaki adımları izlemeniz gerekmektedir :
Menü -> Ödemeler -> Diğer Ödemeler -> Diğer Kurumlar seçilerek arama kısmına; Türkiye Atom Enerjisi Kurumu(TAEK) yazılarak çıkan sonuçlardan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu(TAEK) seçilerek TCKN(Bireysel Başvuru ise) veya VKN(Kurumsal Başvuru ise) girilerek sorgulama yapılması gerekmektedir. Sorgulama sonucunda ödemek istenilen mevcut tahakkuk numarası seçilerek ödeme tamamlanmalıdır.
Ziraat Bankası gişesinden ödeme yapmak için;
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu online tahsilat hesabına; öncelikle bireysel başvuru ise TCKN, kurumsal başvuru ise VKN belirtilerek, eDevlet üzerinden yapılan başvuruda mail ve sms yoluyla gönderilen tahakkuk numarası ile beraber ödeme yapılmalıdır.
(NOT : Bankaya gitmeden önce başvurunuzda belirtmiş olduğunuz TCKN veya VKN numaralarını size mail yolu ile gönderilen formdan kontrol etmeniz gerekmektedir. Herhangi bir yanlışlık mevcut ise banka ödemeyi görmeyeceği için yeniden başvuru yapılması gerekmektedir.)
***Türkiye Atom Enerjisi Kurumu adına kullanılan eski IBAN numaralarımız kapanmıştır. IBAN numarasına yapacağınız EFT veya Havale işlemleri tarafınıza iade edilerek başvurunuz ödenmemiş sayılmaktadır.
4 - TAEK tarafından gerekli işlemlerin tamamlanması:
Yapılan başvuruya ilişkin bilgi almak veya başvurunun durumunu öğrenmek için ilgili şube/birim ile iletişime geçiniz.
5 - Başvurunun sonuçlandırılması
Nükleer Düzenleme Kurumu hizmetleri TAEK hizmetlerinden ayrılmıştır. Aşağıdaki linklerden NDK hizmet sayfalarına ulaşanbilirsiniz.
Uluslararası yeni Projelerin duyurulması, yeni proje tekliflerinin verilmesi, uluslararası projelere katılım, yeni projelere katılım bu kısımda yapılabilir. Uluslararası projeler kapsamında uluslararası etkinlikler düzenlendiğinden ülkemizin bu projelere katılımı önemlidir ve çağrıların internet ortamında mutlaka duyurulması gerekmektedir.
GAMA IŞINLAMA TESİSİ
RHTD Başkanlığı Ürün ve Hizmetler Şubesi Müdürlüğü’ne bağlı olarak çalışan Gama Işınlama Tesisi; kutu tipi IV. Sınıf tesisidir ve 1993 yılında kurulmuştur.
Gamma Işınlama Tesisi Ürün doldurma-boşaltma istasyonu
Tesiste, ışınlama kaynağı olarak Co-60 radyoizotopu kullanılmaktadır. Işınlanacak ürünler 45x45x90 cm boyutlarındaki ışınlama kutularına (maksimum 50 kg) yüklenirler. Bu nedenle ürün kutularının boyutlarının ışınlama kutularının boyutlarına uygun olması zorunludur. Ürünlerle doldurulmuş ışınlama kutuları ray üzerinde hareket eden taşıyıcı araba ile radyasyon kaynağının bulunduğu ışınlama odasına alınırlar. Işınlama kutuları, talep edilen doza göre, önceden belirlenmiş süreyle radyasyon kaynağı etrafında dolaştırılarak ürünlerin ışınlanması sağlanır. Ürünler, Co-60 radyoizotopundan yayılan gama ışınlarının enerjisinin ürünün içinden geçerken tümünün ya da bir kısmının soğurulması yoluyla ışınlanırlar. Yani ürünlerin aldığı radyasyon dozu (Gray=Joule/kg), ürünler tarafından soğurulan radyasyon enerjisinin miktarıdır ve dozimetre adı verilen malzemeler kullanılarak ölçülür. Dozimetreler ürünlerle birlik ışınlanırlar ve işlem sonrasında değerlendirilerek ürünün aldığı en yüksek ve en düşük doz değerleri bulunur. Böylece talep edilen dozun ürüne verildiği kanıtlanmış olur. Bu değerler ışınlama sertifikasında belirtilir.
Işınlama Odası Co-60 radyasyon kaynağının depolama
havuzu içindeki görünüm
Işınlama kutularının kaynak etrafında dolaşması
Radyasyonla ışınlama işleminin uygulandığı üç temel alan vardır.
Işınlama işlemi sırasında ürünler radyasyon kaynağına temas etmezler. Yani radyasyon kaynağı ve ışınlanacak ürünler arasında mesafe vardır ve fiziksel engellerle birbirlerinden ayrıdırlar. Bununla birlikte kaynak yüzeyi ürün paketleri üzerine temas etse dahi kaynak yüzeyi üzerinde radyoaktif madde kalıntısı olmadığı için ışınlanan ürün üzerinde bir radyoaktif bulaşma olmaz. Bu nedenle ışınlama, ürün üzerinde kimyasal veya radyoaktif bulaşmaya neden olmaz ve bir kalıntı bırakmaz. Bunun yanı sıra radyasyon kaynağından yayılan gama ışınları ya da elektronlar ürünleri radyoaktif hale dönüştürmez. Sonuç olarak ışınlama işlemi sonucunda ışınlanan ürünler radyasyon yaymazlar.
Işınlama hizmeti almak için:
Firmalar hizmet almak için www.taek.gov.tr adresindeki Online İşlemler → E-TAEK Hizmetleri → 14 - Radyoizotop, Radyofarmasötik Üretimi Ve Işınlama Hizmetleri →seçenekleri kullanılarak Hizmet Listesine ulaşılır. Bu listeden alınmak istenen hizmet seçilir ve E-Devlet uygulamasına girilir. Burada gerekli bilgiler doldurulduğunda hizmet talebi Gama Işınlama Tesisine ulaşmış olur. Gelen talepler tesisin kapasitesine göre sırasıyla kabul edilir ve bununla ilgili e-posta ve SMS mesajları talep sahibine gönderilir. Talep sahibi mesajda belirtilen hizmet ücretini yatırdıktan sonra ürünlerini tesise getirir ve ürünler işleme alınırlar. Işınlama işlemi sonrasında “Işınlama Sertifikası” ve “Ürün Teslim Formu” düzenlenerek ürünler firmaya teslim edilirler.
Işınlama hizmetinin yanı sıra Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı tarafından tek kullanımlık tıbbi cihazlar için test hizmetleri verilmektedir
Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı (RML)
TS EN ISO 11137-1 göre üretici ürünün kalitesi ve gereken sterilizasyon dozunun belirlenmesinden sorumlu iken ışınlama tesisi ürüne üretici tarafından istenilen dozun verilmesinden sorumludur. Üretici, ürünlerine ait sterilizasyon doz bilgisini, yetkin laboratuvarlarca yapılacak “doz seçim” testlerinden (TS EN ISO 11137-2) edinir. Bu testlerin uygulanabilmesi için;
Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarları Genel Görünüm
RHTD Başkanlığı Gama Işınlama Tesisi bünyesindeki Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı (RML) ‘ında TÜRKAK tarafından akredite edilmiş olan üç deney ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.
1) Tıbbi Malzeme Üzerindeki Mikroorganizma Popülasyonunun Belirlenmesi
Sterilizasyon öncesi malzeme üzerindeki ortalama mikrobiyal yükün tespiti amacıyla yapılır. Malzemenin hangi sterilizasyon yöntemi ile steril edileceği önemli değildir. Bu yöntem, aynı zamanda “Radyasyonla Sterilizasyon Dozunun Tespiti” deneyinin de önemli bir parçasıdır. Deneyden elde edilen veriler, üretici firma tarafından sterilizasyon sürecinin validasyonu, üretim sürecinin rutin kontrolü, kontaminasyon kaynaklarının tespiti ve çevresel şartların kontrolünde kullanılır.
2) Sterilite Kontrolü
Tıbbi amaçlı sterilite kontrolü:
Sterilizasyon sonrası tıbbi ürünlerin sterilite kontrolü amacıyla yapılır. Tıbbi ürün hangi sterilizasyon yöntemi ile steril edildiği önemli olmaksızın deneye alınır. Numune, özelliğine bağlı olarak Direkt Ekim veya Filtrasyon yöntemlerinden biri kullanılarak iki farklı besi ortamında üç üreme koşulu (aerob, anaerob ve fungus) için sterilitesi kontrol edilir. Deney sonunda üreme olup olmamasına göre deneye alınan numune için “sterildir” veya “steril değildir” şeklinde rapor verilir.
Validasyon amaçlı sterilite kontrolü:
Bu yöntem “Radyasyonla Sterilizasyon Dozunun Tespiti” deneyinin bir parçası olarak yapılır. Deneye alınan numuneler sterilizasyon dozunun altındaki bir sınama (verification dose) dozunda ışınlanmıştır. Numune, özelliğine bağlı olarak Direkt Ekim veya Filtrasyon yöntemlerinden biri kullanılarak, genellikle bir besi ortamında ve bir üreme koşulunda (30−35 0C) teste alınır. Deney sonunda varsa üreme sayısı rapor edilir. Bu bilgi sterilizasyon dozunun tespitinde kullanılır.
3) Radyasyonla Sterilizasyon Dozunun Tespiti
Deney sterilizasyon dozunun tespiti yanında sterilizasyon işleminin validasyonu amacıyla da uygulanır. Radyasyonla sterilizasyon dozu, ürünün mikrobiyolojik yükünün (bioburden) sayısına, radyasyon direncine ve istenilen sterilite temin seviyesine (SAL) bağlı olarak belirlenir. Üretici firma ürünün bu özelliklerine bağlı olarak iki yaklaşımdan birini seçmek durumundadır.
Doz bir kere belirlendikten sonra ilgili standartta belirtilen aralıklarda kontrol edilmelidir (Doz kontrol testi).