Nükleer tekniklerin en yoğun kullanıldığı alanlardan birisi de tarımsal araştırmalardır. Bu kapsamda tarımsal araştırmalarda nükleer teknikleri bir araç olarak kullanılarak, geleneksel yöntemlerle üstesinden gelinmesi mümkün olmayan tarımsal problemlere çözüm bulunması hedeflenmektedir. Amacımız bu konudaki özgün projelerle araştırma ve geliştirme çalışmalarında öncülük yapmanın yanı sıra, tarımda nükleer tekniklerin ülke çapında kullanımını özendirerek, elde edilen teknik bilgilerin ilgili kuruluşlara transferidir. Düzenlenen ulusal ve uluslararası eğitim kurslarına katılan araştırıcılara ve stajyer üniversite öğrencilerine bilgi aktarımı yaptırılmaktadır.
Bu kapsamda;
- Yeni çeşitler geliştirmeye yönelik bitki ıslah araştırmaları
- Toprak-bitki-besin maddesi-su ilişkilerini incelemeye yönelik araştırmalar
- Bitki koruma ve pestisit kalıntıları üzerine araştırmalar yürütülmektedir.
Bitki ıslahı çalışmalarındaki amaç; mutasyon ıslahı olarak bilinen, nükleer ve ileri teknikleri kullanarak genetik varyasyon yaratmak ve bu varyasyon içinden ıslah amacına uygun (yüksek verimli, kaliteli, hastalık ve zararlılara dayanıklı vb) yeni, üstün özellikli mutant tipleri seçilerek geliştirilmesi ve Türk tarımının hizmetine sunulmasıdır. Bu amaçla nohut, buğday, arpa, domates, marul, üzüm, kiraz, elma, kayısı, Antep Fıstığı, zeytin, portakal ve kasımpatı gibi türlerde ortak iş birlikleri kapsamında ıslah çalışmaları yürütülmektedir. Bu zamana kadar yürütülen uzun vadeli ıslah çalışmaları sonucunda yeni mutant çeşitler geliştirilmiştir. Bu mutant çeşitler Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü'nce tescil edilmişlerdir. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Mutant Çeşit Veri tabanında kayıtlı olan bu mutantlar arasında yüksek verimli, yüksek yağ ve protein oranına sahip soya çeşitleri (TAEK A-3 ve TAEK C-10), mavi küf hastalığına dayanıklı tütün çeşitleri (TAEK-TUTLUER ve TAEK-PEŞKİRCİOĞLU), proteince zengin ve pişme süresi kısa olan nohut çeşiti ( TAEK-SAĞEL), meyve kalitesi yüksek kiraz çeşitleri (ALDAMLA ve BURAK) ve NAHİTA ismi verilen erkenci, yüksek verimli patates çeşidimiz bulunmaktadır. Hali hazırda iki mutant domates çeşit adayımıza Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü'nce Üretim izni verilmiştir. Ayrıca diğer türlerde de tescile esas mutant aday bitki tiplerinde çalışmalarımız devam etmektedir.
Toprak verimliliği ve bitki besleme araştırmalarındaki amaç; Radyoizotoplar ( 15N vb. ) ve Nötron prop gibi araçlar kullanarak:
- Bitkilerin gübreden ve sudan yararlanma etkinlik dereceleri saptanmakta
- Gübrelerin çevre ile olan ilişkileri belirlenmekte
- Topraklardaki mineralizasyon ve immobilizasyon hızları saptanmakta
- Gübrelerin toprak içerisindeki hareketlerinin doğru bir şekilde tespit edilmektedir.
Bu sayede bitkisel üretimi arttırmak, gübre ve su kullanım kaynaklı çevresel kirlenmeyi azaltacak uygun yöntemleri geliştirmek mümkün olmaktadır.
Bu çalışmaların yanı sıra; damla sulama + fertigasyon çalışmaları ile verim ve ürün kalitesinin arttırılması konusunda da araştırmalar yürütülmekte, baklagil bitkilerinin biyolojik azot fiksasyon kapasitelerinin tespiti ve meyve ağaçlarında yapraktan gübreleme çalışmaları 15 N tekniği kullanılarak yapılmaktadır
Bitki Koruma Laboratuvarlarının çalışma amacı; Nükleer teknikleri geleneksel tekniklerle birlikte kullanarak bitki koruma sorunlarına çözüm aramaktır. Bu amaçla yürütülmekte olan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir.
- Ülkemiz için son yıllarda önem arz eden Kısır Böcek Tekniği konusunda temel çalışmalar yürütülmektedir,
- Mutasyon ıslahı tekniğinden yararlanılarak elde edilen, tarla ve bahçe bitkilerine ait mutant bitki hatlarının hastalık ve zararlılar açısından dayanıklılık reaksiyonlarının belirlenmesi.
- Gama radyasyonu uygulamaları ile depolanmış ürünlerde görülen önemli depo hastalık ve zararlılarının engellenmesi çalışmaları yapılarak, çeşitli depo zararlılarının kısırlaştırıcı ve öldürücü dozlarının belirlenmesi.
- Radyoizotop izleme tekniği ile tarım ilaçlarına karşı hastalık ve zararlıların geliştirdiği dayanıklılığın belirlenmesi ve pestisit kalıntı analizlerinin işlem adımlarında doğruluk ve güvenirlilik analizleri konularında çalışılmaktadır.
