Radyasyon,
bazı insanların söylediği gibi dünyamızın gelecekteki olası enerji
açığını kapatacak, yiyecek üretimimize, bulunması zor değerli
minerallerin yeniden işlenip kullanılabilir hale getirilmesine,
hastalıkların teşhis ve tedavisine, endüstriyel birçok alandaki
faaliyetlere, ve yaşam standartlarımızın iyileştirilmesine katkıda
bulunan ve daha da büyük ölçülerde bulunacak olan büyük bir enerji
kaynağımıdır, yoksa başkalarının iddia ettiği gibi yaşadığımız
çevreyi kirleten, insanların kanser olup ölmesine veya mutasyona
uğramış çocuk doğumlarına neden olan zararlı bir güç müdür?
Radyasyon, dalga,
parçacık veya foton olarak adlandırılan enerji paketleri
ile yayılan enerjidir. Radyasyon, daima doğada var olan
ve birlikte yaşadığımız bir olgudur. Radyo ve televizyon
iletişimini olanaklı kılan radyodalgaları; tıbta, endüstride
kullanılan x-ışınları; güneş ışınları; günlük hayatımızda
alışkın olduğumuz radyasyon çeşitleridir.
Radyasyon genellikle
bir atomun çekirdeğinde başlar. Atomları da, proton ve
nötronların oluşturduğu bir çekirdek ve bu çekirdeğin
etrafında dönen elektronlar oluşturur. Ağır elementler
(çekirdeğinde 83 den fazla proton barındıranlar), kararsız
oldukları için daha küçük atomlara dönüşürler. Bu parçalanma
sırasında, çekirdekten parçacıklar ve enerji dalgaları
ortaya çıkar. Bu yolla enerji veren elementlere radyoaktif
elementler adı verilir.
Radyoaktif elementler
temel olarak Alfa, Beta ve Gama olmak üzere, 3 ana tip enerji
salınımında bulunurlar. Alfa radyasyonu, (+) yüklü parçacıklardan
oluşur ve bir kağıt parçası tarafından durdurulabilir. Beta
radyasyonu, elektronlardan oluşur. İnce bir aliminyum levha
bu elektronları durdurmak için yeterlidir. Gama radyasyonu
ise ışık hızında hareket eden enerji dalgalarından oluşmaktadır.
Alfa,
Beta ve Gama radyasyonu aynı zamanda iyonlaştırıcı radyasyon
olarak da adlandırılırlar. Bir başka deyişle, diğer atomların
elektronlarını ayıracak yeterli enerjiye sahiptirler.
Bu tür radyasyonlara
maruz kalma süresine, radyasyonun şiddetine ve maruz kalınan
vücut bölgesine bağlı olarak, hücreyi parçalayabilir, zarar
verebilir veya herhangi zararlı bir etkisi olmadan geçip
gidebilirler. İyonlaştırıcı radyasyonun insanlar üzerindeki
etkisi Rem veya Sievert birimiyle ölçülmektedir. Ancak son
yıllarda Rem yerine Sievert (Sv) kullanılması standart hale
gelmiştir. (100 Rem = 1 Sv).
