NÜKLEER TESİSLER İÇİN İŞLETME LİSANSI

Nükleer tesislerde işletme lisansı aşamalı olarak ulaşılan bir düzeydir. Bu süreç "Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzük"te ayrıntılı bir şekilde tanımlanmaktadır. Aşamalar bir dizi lisans veya izinden oluşur.

Her lisans/izin için Kurucu bir dizi dokümanı değerlendirilmesi için başvuru ile birlikte TAEK'e sunmak zorundadır. Bu dokümanlar başvurulan lisans/izin için farklılıklar gösterir ve Tüzükte ilgili maddelerde tanımlanmış bulunmaktadır.

Başvuru alındıktan sonra dokümanlar TAEK tarafından değerlendirilir. Bu değerlendirme süreci genel anlamda başvurunun Nükleer Güç ve Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısına gönderilmesi ile başlar. Dokümalar NGG Başkan Yardımcısının koordinasyonunda Nükleer Güvenlik Dairesi tarafından inceleme ve değerlendirmeye alınır. Nükleer Güvenlik Dairesi Nükleer Güvenlik Danışma Konitesinin de görüşlerini alarak Değerlendirme Raporunu hazırlayarak Başkan Yardımcılığına sunar. NGG Başkan Yardımcısı yapılan işlere ait kendi raporunu da ekleyerek değerlendirme raporunu başkanlığa iletir. Başkanlık Değerlendirme Raporunu Atom Enerjisi Komisyonuna sunar. Komisyonun vereceği olumlu karar lisans/izin anlamı taşımaktadır.

Bu sürecin ilk aşaması dokümanların mevzuata uygun ve/veya eksik olup olmadıkları üzerinedir. Bu ön değerlendirme sırasında sorunlar saptanırsa başvuru düzeltmeler için geri gönderilir. Sorun yoksa dokümanlar içeriği kapsamında nükleer güvenlik açısından incelenir ve değerlendirilir. Nükleer Güvenlik Dairesi kendi değerlendirmesine ek olarak Nükleer Güvenlik Danışma Komitesinin de görüşlerini almak zorundadır. Bunun yanı sıra NGD gerektiğinde değerlendirmelerine temel teşkil etmek üzere güvenlik analizleri yapabilir veya yaptırabilir. Değerlendirme sonuçları detaylı bir şekilde raporlanarak Başkan Yardımcılığına sunulur.

Bu aşamalar başvurulan her izin/lisans için geçerlidir.

Bütün nükleer tesisler öncelikle Yer Lisansı almak durumundadırlar. Bu, lisanslama sürecinin birinci aşamasıdır. Yer lisansına başvuru için gereken dokümanlar Tüzükte listelenmiştir.

Yer lisansını almış bir Kurucu tesisin tasarım değerlerine dayanan bir Ön Güvenlik Analiz Raporu (ÖGAR) ve destekleyici dokümanlarla birlikte ikinci aşama olan İnşaat Lisansı için başvurur. İnşaat lisansı iki aşamadan oluşur.

• Sınırlı Çalışma İzni
• İnşaat Lisansı

Kurum ÖGAR'nun ilgili bölümlerini değerlendirerek sınırlı çalışma izni konusunda değerlendirme yapar. Sınırlı Çalışma İzni alan Kurucu reaktör ve çevre güvenliği ile ilgili bina ve tesisler için temel yapımı ile bunların dışındaki yapı, sistem ve bileşenlerin yapımına başlayabilir.

Kurum daha sonra ÖGAR'nun bütününü değerlendirerek inşaat lisansı verilip verilmeyeceğine karar verir. İnşaat Lisansı Kurucuya tesisin tüm yapılarının yapılmına ve sistemlerin montajına başlama yetkisi verir. Kurum inşaat ve montaj aşamalarında sahadaki tüm aktiviteleri izlemek ve denetlemekle görevli ve sorumludur.

Üçüncü aşama ise İşletme Lisansıdır ve nükleer santrallar için üç, nükleer yakıt çevrimi tesisleri için iki ara aşamadan oluşur.

• Hizmete Sokma İzni
• Yakıt Yükleme ve Deneme İşletmelerine Başlama İzni

Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansı:

Nükleer yakıt çevrimi tesisleri için hizmete sokma izni tanımlanmamışken, yakıt yükleme aşaması ise yoktur. Nükleer Santrallarda nükleer güvenlik ve çevre güvenliği yönünden önem taşıyan sistem ve bileşenlerin hizmete sokulmasından önce sisteme ait bilgiler ve güvenlik analizleri ile birlikte Hizmete Sokma İzni başvurusu yapılması gerekmektedir. Bu sistemlerin de hizmete sokulmasından sonra ise nükleer santrala yakıtın getirilmesi, santralın türüne bağlı olarak ağır suyun getirilmesi işlemleri için izinler alınır.

Bu aşamadan sonra Kurucu ÖGAR'nda yer alan bilgileri inşaat ve montaj sürecinde ortaya çıkabilecek değişikleri de dikkate alarak yeniler ve son Güvenlik Analiz Raporunu (GAR) hazırlar. GAR ve destekleyici dokümanlarla birlikte Yakıt Yükleme ve Deneme İşletmelerine Başlama İzni için başvurur. Dokümanlar ve Hizmete sokma sırasındaki denetim raporları incelenerek izin için değerlendirme yapılır. İzni alan Kurucu tesiste deneme işletmelerine başlayabilir. Kurum bu aşamada da denetleyici rolünü sürdürür.

Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansı için GAR ve ilgili dokümanlarının bütünü ile deneme işletmeleri sırasındaki denetim raporları incelenerek son Değerlendirme Raporu hazırlanır. Yukarıda tanımlanan süreç sonrasında AEKnun vereceği olumlu karar İşletme Lisansı anlamına gelmektedir. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu işletme lisansına istediği koşulları koymakta serbesttir.

Kurum lisans sonrasında da düzenli olarak tesisi denetlemek ve lisans koşulları uyarınca işletilip işletilmediğinin takipçisi olmak surumundadır. Lisans koşullarının ihlali durumlarında denetimciler işletmenin geçici olarak durdurulmasını veya lisansın iptalini talep edebilirler.